Türkiye’de ikinci el araç pazarı hızla büyürken, her yıl yaklaşık 8 milyon araç el değiştiriyor. Ancak bu yoğunluk, beraberinde ciddi riskleri de getiriyor. Araçların geçmişi, kazası ya da kilometresiyle ilgili doğru bilgiye ulaşmak isteyen vatandaşlar, çareyi ekspertiz firmalarına başvurmakta buluyor. Ne var ki, bu hizmet de artık başlı başına bir maliyet kalemine dönüştü.
Denetimsizlik kayıt dışılığı artırdı
Ekspertiz sektörü son yıllarda büyük bir büyüme kaydetti ancak bu büyüme denetimle aynı hızda ilerlemedi. Sektör temsilcileri, yalnızca 10-15 kurumsal firmanın kayıtlı olarak faaliyet gösterdiğini, buna karşılık binlerce kayıt dışı işletmenin “kapı önü ekspertizi” adı altında hizmet verdiğini belirtiyor. MYK sertifikalı uzmanlarla çalışan kurumsal firmalar dışında, hileli rapor düzenleyen kişi ve şirketlerin de piyasayı olumsuz etkilediği vurgulanıyor.
Ekspertiz ücretleri cep yakıyor
Ekspertiz hizmeti almak isteyen vatandaşlar, fiyat karmaşasıyla karşı karşıya. Standart bir tarife olmadığı için aynı hizmete farklı yerlerde çok daha yüksek ücretler ödeniyor. Basit bir diagnostik inceleme 3 bin liradan başlarken, kapsamlı testlerin yer aldığı “full paketler” 20 bin liraya kadar çıkıyor. Kazalı araçlarda sadece boya hasar tespiti için bile 8 bin 500 lira talep ediliyor.
Mini paketlerde fiyatlar 3 bin 500 ila 4 bin 500 lira arasında değişiyor. Standart paketler 4-5 bin lira, full paketler ise 5 ila 5 bin 750 lira arasında. Ekstra paketlerde rakam 7 bin 500 liraya, ayrıntılı ekstra hizmetlerde ise 19 bin 500 liraya kadar ulaşıyor.
Her firmaya göre farklı “mini” ve “full” tanımı
Ekspertiz firmalarının hizmet tanımları arasında da büyük farklar bulunuyor. Kimine göre “mini paket” yalnızca kaporta ve motor kontrolünü kapsarken, bazı firmalarda “full paket” içine fren, süspansiyon, yanal kayma testi, yol testi ve iç aksam kontrolleri dahil ediliyor. En kapsamlı “ekstra full” paketlerde ise 1000 kilometre kaporta garantisi, hava yastığı kontrolü, dyno motor testi ve sorgu hizmetleri yer alıyor.
Kazalı araca “temiz” raporu
Sektördeki denetimsizlik yalnızca fiyatlarla sınırlı değil. Bazı ekspertiz firmalarının, satıcılarla anlaşarak kazalı araçlara bile “temiz” raporu verdiği iddia ediliyor. Tüketici dernekleri, bu durumun hem alıcıyı hem sektörü büyük risk altına soktuğunu belirtiyor. Elden para alan, fatura kesmeyen firmaların raporlarına güvenilmemesi gerektiği vurgulanırken, yılda 8-10 milyon aracın geçtiği bu sektörün acilen sıkı denetim altına alınması isteniyor.
Vatandaşlar, dolandırıcılıktan korunmak için ekspertiz seçerken mutlaka kurumsal, sertifikalı firmaları tercih etmeleri konusunda uyarılıyor. Aksi halde ekspertiz, alıcıyı korumak yerine, yeni mağduriyetlerin kapısını aralayabilir.