Sosyal sigorta sisteminde finansal denge açısından en önemli göstergelerden biri olan aktif/pasif oranı, son üç yılda ciddi bir düşüş gösterdi. 2022’de 2 olan oran, 2025 itibarıyla 1,61’e geriledi. Çırak, stajyer ve kursiyerler hariç tutulduğunda bu oran 1,49 seviyesine kadar indi.
Bu tabloya göre, Türkiye’de her 1,49 çalışan bir emekliyi finanse eder duruma geldi. Uzmanlara göre sistemin sürdürülebilir olması için bu oranın en az 3 olması gerekiyor.
Kolay işverenlik yaygınlaşacak
Cumhurbaşkanlığı’nın 2026 yılı programında, sosyal güvenlik kapsamının genişletilmesi için yeni adımlar öngörülüyor.
Programda, ev hizmetlerinde çalışanlar ve apartman görevlileri için uygulanan kolay işverenlik sisteminin yaygınlaştırılması hedefleniyor. Bu sayede farklı meslek gruplarının da e-Devlet üzerinden sigorta bildirimleri yapabilmesi sağlanacak.
Sistemin amacı, muhasebeci desteği gerektiren iş yeri bildirimi ve işe giriş-çıkış işlemlerini sadeleştirerek kayıt dışı istihdamın önüne geçmek.
Mikro sigorta dönemi başlıyor
Programda yer alan bir diğer başlık ise mikro sigorta programları. Düşük gelirli esnaf, sanatkar, çiftçi ve mevsimlik çalışanlar için özel sigorta modelleri hazırlanacak.
Yüksek prim ödemeleri nedeniyle sisteme dahil olamayan bu kesimler, gelirlerine uygun primlerle sosyal güvenlikten yararlanabilecek. Böylece hem sistemin tabana yayılması hem de sosyal korumanın güçlenmesi amaçlanıyor.
Emeklilikte yeni formül: Prim süresi kadar maaş
Cumhurbaşkanlığı programında, emekli maaşı hesaplama sisteminde değişikliğe gidileceği de belirtiliyor. Yeni modele göre, prim gün sayısı arttıkça emekli maaşı da yükselecek.
Bu düzenlemenin, çalışanların daha uzun süre istihdamda kalmasını teşvik etmesi bekleniyor. Hedef, erken emeklilik eğilimini azaltarak sistemdeki aktif-pasif dengesini korumak.
Esnek çalışma modelleri ve yeni istihdam yapısı
2026 yılı itibarıyla kısa çalışma, uzaktan çalışma ve hibrit modellerin sosyal güvenlik sistemiyle uyumlaştırılması planlanıyor.
Çalışma Bakanlığı bünyesindeki bilim kurulu, esnek çalışma modellerinin hukuki altyapısını tamamlamak üzere çalışmalarını sürdürüyor.
Ayrıca, maluliyet aylığı alanların yeniden işgücü piyasasına kazandırılması için mesleki rehabilitasyon uygulamaları da devreye alınacak.
