Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde (KTÜ) 1-3 Aralık 2025 tarihleri arasında düzenlenen “Afet Bilinci: 100 Yıllık Deneyim ve Geleceğe Bakış Sempozyumu”nda Trabzon’un doğal afet geçmişine ışık tutuldu.
Trabzon Büyükşehir Belediyesi eski daire başkanlarından Fatih Erol, görevinden ayrıldıktan sonra 90 yıllık belediye arşivini inceleyerek şehir tarihine ışık tutacak belgeleri gün yüzüne çıkardı. “Geçmişten Günümüze Trabzon’da Doğal Afetler” kitabının yazarları arasında yer alan Erol, Trabzon’un en kapsamlı afet dökümünü sempozyumun üçüncü gününde yaptığı sunumla paylaştı.
121 olayda can kaybı: En fazla ölüm sellerde
Erol’un bildirisinde yer alan verilere göre, 1855’ten günümüze kadar Trabzon’da can ve mal kaybına yol açan 46 heyelan, 39 sel/taşkın, 19 çığ, 16 fırtına ve 1 deprem kayda geçti. Bu afetlerde toplam 677 kişi hayatını kaybetti.
En çok can kaybı sel olaylarında yaşanırken,
-
371 kişi sel nedeniyle,
-
142 kişi heyelan sonucu,
-
85 kişi çığ düşmesiyle,
-
76 kişi fırtına ve olumsuz hava koşulları nedeniyle,
-
3 kişi ise 1939 Erzincan Depremi’nin Trabzon’daki etkisiyle yaşamını yitirdi.
Erol, “Trabzon’da olay sayısı heyelanda fazla, ancak en çok can kaybı sellerde” diyerek dikkat çeken bir değerlendirmede bulundu.
Tarihe geçen altı büyük felaket
Sunumda Trabzon’un hafızasına kazınan altı büyük afet olayına da yer verildi:
-
1909 Tabakhane Sel Felaketi: 15 kişi hayatını kaybetti. Tabakhane Deresi taşarak Mumhaneönü Çarşısı’nı yuttu, 58 kişi son anda kurtarıldı.
-
1929 Solaklı Felaketi: 148 kişi öldü. 2.211 bina yıkıldı, yollar ve taş köprüler kayboldu.
-
1959 Büyük Sel: 17 can kaybı yaşandı. Özellikle Araklı, Yomra ve Maçka’da büyük yıkım meydana geldi.
-
1988 Maçka-Çatak Heyelanı: 55 kişi öldü, bir kişinin cenazesine hâlâ ulaşılamadı.
-
1990 Trabzon Seli: 56 kişi hayatını kaybetti, 1.000’in üzerinde ev ve işyeri yok oldu.
-
1998 Beşköy Seli: 47 kişi öldü, bunlardan sadece 7’sinin cesedine ulaşılabildi.
Kitabın basımından sonra tespit edilen üç olay ve 2025’te yaşanan Sera Deresi taşkını da Trabzon’un afet arşivine eklendi.
“Kuru dere yataklarına dikkat”
Halen Trabzon Büyükşehir Belediyesinde mühendis olarak görev yapan Fatih Erol, özellikle kırsal mahallelerdeki “ırmak” olarak bilinen kuru dere yatakları konusunda uyarılarda bulundu.
“Bu derecikler coğrafyanın fazla suyunu ana dereye taşıyan doğal drenaj kanallarıdır,” diyen Erol, bu yatakların kapatılmaması, önlerinin kesilmemesi ve kesitlerinin daraltılmaması gerektiğini vurguladı.
1929 Sel Felaketi’yle ilgili yazılmış bir destanı da hatırlatan Erol, “Abdest alınamayacak kadar küçük bir ırmak 150 yaşındaki gürgen ağacını götürdü” dizeleriyle doğanın gücüne dikkat çekti.