Trabzon TSO 11. Melsek Komitesi Üyesi Karaca, ulusal zincir marketlerin haksız rekabete yol açtığını belirterek, Tarım Kredi Marketlerinin 2023 yılı ilk 6 ayında 434 milyon TL zarar açıkladığını ve bu zararın çiftçilerin öz sermayesinden karşılandığını ifade etti.
Ayrıca, şehirdeki ulusal zincir marketlerin hızla artmasının yerel işletmeler üzerinde olumsuz etkiler yarattığını vurguladı. Bu marketlerin sattıkları benzer ürünlerin fiyatlarının da kuruşu kuruşuna aynı olduğuna dikkat çeken Karaca, bu durumun tekel oluştuğunu ifade etti.
Karaca, düşük gramajlı ürünlerin satışının tüketiciyi aldattığını ve bu durumun denetlenmesi gerektiğini söyledi. Trabzon’da yıllardır çözülemeyen Gıda Toptancılar Sitesi sorununun da acil olarak ele alınması gerektiğini belirtti.
Son olarak, Karaca, trafiğe kapalı caddelerde yaşanan dağıtım zorluklarını dile getirirken Kadınlar Pazarı ile ilgili eleştirilerini de dile getirdi.
Karaca, yeni Kadınlar Hali ve Yöresel Ürün Pazarı’nın sorunlarını dile getirerek, bu pazarın proje aşamasında ölü doğduğunu ifade etti.
Trabzon Ticaret Sanayi Odası (TTSO) 11. Meslek Komite Üyesi Bülent Karaca, Trabzon’da gıda, toptan - perakende sektörünün sorunlarını TTSO Meclisinde dile getirdi.
Bu hafta sektör temsilcileri ile geniş katılımlı bir toplantı yaptıklarını ve TTSO Meclisine iletilmek üzere sorunları başlıklar halinde topladıklarını kaydeden Karaca, Ulusal Zincir Market sorununa dikkat çekti.
TARIM KREDİ 434 MİLYON 124 BİN ZARAR AÇIKLADI
Karaca, "Aynı ticaret kanununa tabi olan ama aynı rekabet şartlarıyla ticaret yapamadığımız ulusal zincir market sorunu. Bu sorunun ilki Tarım Kredi Marketleri.
Tarım Kredi Kooperatifi, özel bir kanunla kurulmuş, sermayesi tamamen çiftçi ortaklarına ait bir çiftçi kuruluşudur. Asli görevi de sahip olduğu öz sermaye ve sağladığı indirimli kredilerle çiftçi ortaklarına ucuz girdi temin ederek girdi maliyetlerini düşürmektir. Tarım Kredi Marketlerin indirimli satışlarının zararı hazine tarafından karşılanıyor gibi bir algı var.
KISA VADELİ 6,5 MİLYAR, UZUN VADELİ 1 MİLYAR 800 MİLYON BORÇ
Bu algının doğru olmadığı, Tarım Kredi Marketlerin zararının tamamen çiftçinin öz sermayesinden karşılandığı da söyleniyor. Tarım Kredi Marketleri, 2023 yılı ilk 6 ay bilançosunda 434 milyon 124 bin TL zarar açıkladı.
Açılan marketlerden dolayı şirketin kısa vadeli borçları 6.5 milyar, uzun vadeli borçları ise 1 milyar 800 milyon TL olduğu belirtildi. Eğer hal gerçekten böyle ise pazartesi günü sektör temsilcilerimizle yaptığımız toplantıda bir yerel market zinciri yöneticimizin sitemini iletmek istiyorum.
DEVLETİN KASASINDAN ÖDEME YAPILIYORSA HAKSIZ REKABET
Sayın yöneticimiz diyor ki, bize rakip olarak kurulan bu marketlerin zararları bizim verdiğimiz vergilerden mi kapatılıyor? Tabii bu, enflasyonla mücadelede önemli bir konu. Ama bizler için girdi maliyetlerinin yüksek olduğu bu dönemde devletin kasasından böyle bir ödeme yapılıyorsa bu da haksız bir rekabete yol açar. Eğer böyle bir ödeme yapılmıyorsa da tarımsal üretimde çiftçiye kullandırılması gereken kaynaklar marketlere harcanıyorsa bu da başka bir sorun, çünkü biz biliyoruz ki çiftçinin girdi maliyetleri düşmeden, gıda fiyatları düşmez. Tarım Kredi Kooperatiflerinin asli görevi market açmak değil, çiftçinin girdi maliyetlerini düşürerek gıda enflasyonunun önüne geçmek, çiftçinin üretimden uzaklaşmamasını sağlamak olduğu kanaatindeyiz” dedi.
TOPLAM ÜYE SAYISININ YÜZDE 40’İ ULUSAL ZİNCİR MARKETLER
Karaca, sözlerine şu şekilde devam etti:
“Başka bir başlık da ulusal indirim zincir marketler. Bugün itibarıyla şehrimizde 382 ulusal zincir market bulunmaktadır. Bu, neredeyse toplam üye sayımızın faal olmayanları düşersek %40’ını teşkil ediyor. Tabii bu böyle kalmıyor. Her geçen gün artan şube sayıları, haksız rekabete yol açan satın alma güçleri, satış ve stok stratejileri, reklam güçleri ile tüketicinin aklına kazıdıkları ucuz algısı, kendi aralarında aynı ürünleri kuruşuna kadar aynı fiyata satıp piyasada tekel haline gelmeleri ve her geçen gün daha da büyümeleri…
Aslında en büyük sorun, var olmaları değil, haddinden fazla büyümeleri ve buna müsaade edip desteklenmeleri. Aynı ticaret kanununa tabi olduğumuz halde yaşadığımız et, kıyma, patates, soğan, şeker, yağ krizlerinde bu ürünler piyasanın ateşini söndürmek için bu zincir marketlere sattırıldı. Bu şekilde de daha ucuz algısı körüklenip tüketici teşvik edildi. Üyelerimiz, bu satış politikasına dahil edilmemeleri hususunda önemli bir hassasiyet göstermişlerdir. Bunu da önemle belirtmek isterim.
KURUŞUNA KADAR AYNI FİYATTAN SATIYORLAR
Birçok ürünü kuruşuna kadar aynı fiyata satmaları ayrı bir haksız rekabet konusu. Oysa ki satın alma gücü, mağaza sayısı, satış ve stok stratejileri ve ciroları aynı olmayan firmaların maliyetleri kuruşuna kadar aynı olmaz ve serbest rekabet ortamında rafta kuruşuna kadar aynı etiketleme yapılmaz. Bu firmaların satış stratejileri ve fiyatlama politikaları titizlikle incelenmeli ve takip edilmelidir.
TÜKETİCİYİ ALDATMAYA YÖNELİK
Bir bakıyorsun ki piyasada fiyatı 100 TL olan ürünü bir hafta indirimde 99.75 TL’ye satıyor, sonra kalan üç hafta 149 TL’ye… Gıda sektöründe böyle bir kar marjı yok. Bu fiyatlamalar tüketiciyi aldatmaya yönelik ucuz algı operasyonlarıdır. Bu satış stratejilerine devletimiz müsaade etmemelidir. Burada isteğimiz adil bir rekabet ortamının sağlanması ve tüketicilerin daha adil bir alışveriş ortamına kavuşmalarıdır.
Haksız rekabete yol açan ayrı bir konu da düşük gramajlı ürün satılmasıdır. Bu uygulamanın bir an önce son bulması gerekmektedir. Aynı boyutta, aynı marka, aynı ön yüz ve arka yüz, aynı görsel fakat piyasadaki ile aynı olmayan düşük gramaj ürünler… Tüketiciyi aldatmaya, haksız kazanç sağlamaya yönelik ahlaki ve etik olmayan bu durumun belli standartlarla sınırlandırılması gerekmektedir.
GIDA TOPTANCILAR SİTESİ 30 YILDIR ÇÖZÜLEMİYOR
Diğer bir konu başlığımız, yılların kanayan yarası, bu kürsünün tek çözemediği konu Trabzon Gıda Toptancılar Sitesi.
Bu çatı altında ve diğer siyasi ve ticari mecralarda 30 yıldır dile getirilen ama bir sonuç alınamayan Gıda Toptancılar Sitesi, 200’e yakın toptan ve yarı toptan üyemizin bizi her gördüklerinde önemle sordukları, heyecanla bekledikleri bir konu. Bizi bir araya getirecek, büyük bir pazarın oluşmasını sağlayacak, ulusal zincirlerle rekabet gücümüzü artıracak, şehrimizde ticaretimizin pozitif yönde yönünü değiştirecek, istihdam, ihracat ve ciro gücümüzü artıracak bu hizmetin şehrimize bir an önce kazandırılması gerekmektedir.
TRAFİĞE KAPALI CADDELERDE DAĞITIMLAR YAPILAMIYOR
Üyelerimizden gelen diğer talep de araç trafiğine kapanan ve yaya trafiğine açılan Trabzon’un en yoğun üç caddesi... Özellikle içecek grubunda bu bölgede yoğun sorunların yaşandığı bildirilmektedir. Sabah 9’a kadar müsaade edilen ürün dağıtım işlemleri belirlenen bu saate kadar yapılamamaktadır. Aynı zamanda Cumhuriyet Caddesi, Gazipaşa Caddesi ve Postane önünde yoğun yığılmalar olmaktadır. Bu bölgelerde dağıtım elemanları zabıta ve trafik ekiplerinin cezai işlemlerine maruz kalmaktadırlar. Takdir edersiniz ki yaz aylarında işyerlerimizde her gün onlarca kez talep ettiğimiz içecek grubu ürünlerinin dağıtımı da hemen hemen her gün olmak zorunda. Bu zor bölgede belli bir zamanla kısıtlanan elemanlarımızın amacının hizmet olduğu unutulmadan zabıta ve polis ekiplerimizden ve bölge esnafından anlayış beklemekteyiz. Taleplerimizi toplantımıza davet ettiğimiz Trabzon Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanı Sayın Fatih Bayraktar’a ilettik. İnşallah olumlu sonuçlar bekliyoruz.
KADINLAR PAZARI ÖLÜ DOĞMUŞTUR…
Diğer bir konu, yapımına 2020 yılında başlanıp 2023 yılı Eylül ayında teslim edilen Kadınlar Hali ve Yöresel Ürün Pazarı. Şu an için yaklaşık 120 dükkanın 40 adeti faal durumda. Proje olarak hiçbir şekilde hak sahipleri ile istişare edilmeden yapılan bu pazar, daha faaliyete geçmeden ölü doğmuştur. Sadece gıda satışı üzerinden ihale edilen işyerlerinin bu konu üzerinden tamamen faaliyete geçme imkanı yoktur. İhale şartnamesinin değiştirilip vatandaşın her istediğini alabileceği bir pazar haline getirilmelidir. Dış illerden gelen misafirlere Trabzon’un yüzü olarak sunulan bu merkezin ivedi bir şekilde idari yönetim oluşturulup hak sahipleri ile istişare yöntemi ile sorunları çözülüp Trabzon ticaretine kazandırılması gerekmektedir”
