IBM, kuantum hesaplama alanında tarihi bir başarıya imza attı. Şirketin araştırma ekibi, 120 kübitin eşzamanlı olarak dolanık hale geldiği bir kuantum durumu oluşturdu. “Big Cats: Entanglement in 120 Qubits and Beyond” başlıklı makalede duyurulan bu gelişme, şimdiye kadar elde edilen en büyük ve en kararlı çoklu kübit dolanıklığı olarak kayda geçti.
“Kedi durumu” gerçeğe dönüştü
Araştırmacılar, Schrödinger’in meşhur “kedi paradoksu”ndan esinlenen özel bir yapı olan “GHZ durumu”nu temel aldı. Bu deneyde her kübit aynı anda hem “0” hem de “1” durumunda bulunabiliyor. Ancak sistemdeki herhangi bir değişim, tüm kübitleri aynı anda etkiliyor. IBM’in 0.56’lık “fidelity” (doğruluk) oranına ulaşması, 120 kübitin tamamının gerçekten dolanık olduğunu kanıtlıyor.
Doğrudan test edilmesi imkansız olan bu tür kuantum sistemleri, IBM’in geliştirdiği “parite salınımı” ve “doğruluk tahmini” gibi yöntemlerle istatistiksel olarak doğrulandı. Bu sayede milyarlarca olası yapı incelenmeden, sistemin kararlılığı ölçülebiliyor.
Kripto dünyası için uyarı
Uzmanlara göre bu başarı, yalnızca bilimsel bir dönüm noktası değil. Kuantum bilgisayarların hızla gelişmesi, Bitcoin ve diğer kripto para ağlarının güvenliğini tehdit edebilir. Mevcut sistemlerde kullanılan ECDSA şifreleme modeli, yeterince güçlü bir kuantum bilgisayar tarafından çözülebilecek nitelikte.
Project 11’in kurucusu Alex Pruden, bu durumu şu sözlerle özetledi: “Satoshi Nakamoto’ya ait olduğu düşünülen milyonlarca Bitcoin, güçlü bir kuantum bilgisayar ortaya çıktığında tehlike altında olabilir.”
IBM, Google ve Quantinuum gibi şirketlerin 2030’a kadar “hata toleranslı” kuantum sistemleri hedeflemesi, bu öngörünün sanılandan daha erken gerçekleşebileceğini gösteriyor.
