Güneş’te 1 Aralık’ta kaydedilen X1.9 sınıfı patlama, son yılların en güçlü aktivitelerinden biri olarak değerlendirildi. NOAA’nın (ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi) Uzay Hava Tahmin Merkezi, patlamanın Dünya’ya etkilerinin gecikmeli şekilde hissedilebileceğini duyurdu. Patlama, AR4299 adı verilen aktif bölgeden kaynaklandı ve özellikle Avustralya ile Güneydoğu Asya’da anlık radyo blackout’larına yol açtı.
Patlamayı izleyen süreçte NOAA, 1–3 Aralık arasında hem M-sınıfı hem de yeni X-sınıfı patlamaların meydana gelebileceği yönünde uyarılar yayımladı. 30 Kasım’daki ayrı bir patlamadan ayrılan koronal kütle atımının (CME) da 3 Aralık civarında Dünya’ya ulaşması bekleniyordu.
3 Aralık Paylaşımlarının Kaynağı Ne?
3 Aralık sabahı Türkçe sosyal medya hesaplarında “Güneş patlaması nedeniyle elektrik, internet, radyo ve televizyon yayınlarında kesintiler yaşanabilir” içerikli paylaşımlar art arda yayıldı. Bu paylaşımlar yeni bir patlamayı işaret etmiyordu; daha çok 1–2 Aralık’taki olayların devam eden etkilerinin yeniden gündeme taşınmasıydı.
NOAA’nın güncel verilerine göre, 3 Aralık için G1 seviyesinde hafif bir jeomanyetik fırtına ihtimali bulunuyor. Bu seviye, aurora oluşumunu artırırken iletişim sistemlerinde kısa süreli bozulmalara yol açabiliyor.
Hangi Alanlarda Etki Bekleniyor?
Uzmanlara göre yaşanan süreç, geniş çaplı bir kesinti riskinden uzak olsa da belirli alanlarda kısa süreli aksaklıklar görülebilir.
Radyo Yayınları
Güneş ışığı alan bölgelerde yüksek frekanslı radyo sinyalleri zayıflayabilir. Kısa süreli blackout’lar özellikle havacılık iletişimini ve kısa dalga radyo trafiğini etkileyebilir.
Uydu Tabanlı Hizmetler
GPS doğruluğunda küçük sapmalar ve uydu üzerinden yapılan internet bağlantılarında hafif gecikmeler yaşanabilir. Ancak küresel boyutta bir kesinti ihtimali oldukça düşük.
Elektrik Şebekeleri
G1 seviyesi için risk sınırlı kabul ediliyor. Yine de yüksek enlemlerde küçük voltaj dalgalanmaları görülebilir.
Resmi Uyarılar Ne Diyor?
NOAA, 3 Aralık için “düşük etkili jeomanyetik fırtına izleme” uyarısını sürdürürken, NASA da 30 Kasım patlamasının “iletişim sistemleri ve güç ağlarında tedbir gerektirebileceğini” belirtti. Buna karşın her iki kurum da panik gerektiren bir tablo olmadığını vurguluyor.
Türkiye özelinde ise şu ana kadar yaygın bir kesinti raporu bulunmuyor.
Etkiler Sınırlı, Süreç Yakından İzleniyor
Güneş’teki güçlü aktivitenin etkileri 1–3 Aralık arasında hissedilmeye devam ediyor. Uzman değerlendirmeleri, durumun ciddiyetini koruduğunu ancak günlük yaşamı etkileyecek düzeyde bir kesinti beklentisi olmadığını gösteriyor. Yine de iletişim ve yayın alanındaki hafif bozulmaların gün içinde zaman zaman hissedilmesi muhtemel.
Uzay hava verileri gün boyu izlenmeye devam edecek. Ek bir gelişme yaşanması hâlinde, hem NOAA hem de NASA yeni raporlar yayımlayacak.