Pazarkapı, neredeyse Trabzon kadar geçmişe sahip, dört bin yıldan bugüne Trabzon'un kalbindeki aktivitesini günümüzde de sürdürmeyi başarabilmiş, bünyesinde onlarca tarihi eser ve kültürel miraslar barındıran en önemli mahallesidir,
Pazarkapı camiinin önüne gelin yüzünüzü denize doğru çevirin doğusunda yurt içinde ve dışında tanınmış, Trabzon tarihinin en eski fırını olan
Rüştü ağbinin fırınından ekmek alabilir, orjinal kıymalısından veyahut peynirlisinden yiyebilirsiniz,
Eski balıkhanenin yanındaki serdar ustada ise Trabzon'un en lezzetli piyazını ve köftesini yiyebilirsiniz.
Pazarkapı Camiinin hemen karşısındaki arada ise asırlık tarihiyle sizleri bekleyen kalkanoğlu pilavcısından etli ve fasulyeli pilavınızı yiyebilir hoşafınızı içebilirsiniz. Uyarmamızda fayda var, aman aman çok dikkat edin lezzetinden damağınızı çatlatabilirsiniz.
Caminin Batıya doğru tarafında beton binalarının içine gömülmüş, şimdilerde dükkan olarak kullanılan, binaların arasında kalmış imdat çığlıklarını gelen geçene duyurmaya çalışan asırlık Tophane hamamını görebilirsiniz.
Devamında, günümüzde de faaaliyetini tek başına sürdüren asırlık hamamlarımızdan sekiz direkli hamamı ve onun önünden sahil boyu devam eden tarihi surları görebilirsiniz.
Pazarkapı camiinin hemen arkasında, şimdilerde otopark olarak kullanılan çok az kişi tarafından bilinen asırlık hamamlarımızdan en eskisini, Hacı Arif Hamamını sarmaşıklarla kaplı bir şekilde görebilir hüzünlü hikayesini dinleyebilirsiniz.
Sekiz direkli hamamdan batıya doğru yüz metre yürürseniz Trabzon'un en az beş yüz yıllık en eski camiisi Olan Kanuni Sultan Süleymanı yetiştiren Hocası adına yaptırılan Hoca Halil camiini görebilirsiniz.
Elli metre ilerisinde eskiden kilise olan, yetmişli yıllardan sonra cami olan Molla siyah camiini görebilirsiniz.
O zamanlar o kilisenin önünden dere akardı. Derenin tam karşısında kalkan oğullarının evinin duvarının önünde bizim jenarasyonun çok iyi hatırladığı aynı zamanda mahallemizin sembolü de olan yıllarca bizlere hitap eden tarihi birde tulumbamız vardı.
Sayılamayacak kadar çok tarihi ve kültürel varlıklar arasında büyümüşüzki, hepsini teker teker teferruatlı anlatmaya kalksak ömrümüz yetmez.
Benim kanaatime göre en önemliside şimdiki kadınlar pazarının altında kalan, maalesef göz göre göre üzerine gereksiz ve çok kullanışsız bir bina dikilerek gömülen, asırlar öncesinden bugüne, dünyanın en büyük üç limanından birisi olarak kabul edilen,
Antik Roma döneminden kalan Hadrian limanının kalıntılarını çıplak gözle görebilirsiniz.
Trabzon'umuzun en önemli tarihi mahallesi olan pazarkapı mahallesini bizler gibi doğma büyüme pazarkapılı olanlar kadar hiç kimsenin tanıma bilme şansı yoktur.
Sormak lazım, Şehrimizde yakın zamanda yapılan kültür festivalinde dört bin yıllık tarihe sahip pazarkapı neden yok.
İçeriğinde pazarkapı olmayan kültür festivalimi olurmuş.!!!
Düşünün bir kere binlerce yıllık tarihin içinden bugüne kadar gelmiş,
Hanları, hamamlarıyla, fırınlarıyla,
asırlık lokantalarıyla ,
camileri ve kiliseleriyle,
Antik Roma limanıyla pazarkapıyı yok sayacaksınız ama uzungölü en baş köşeye yerleştireceksiniz.
Vallahi pes doğrusu !!!
Trabzon'un tarihi geçmişi pazarkapı'da başlar pazarkapı'da biter.
Ben Hasan kandaz, doğma büyüme, tabiri caizse yedi göbekten pazarkapılıyım.
Osmanlı'nın en uzun süre tahtta kalan Muhteşem lakabıyla dünyaya nam salmış padişahlarından, Amerikan senatosunun giriş kapısının üstünde, insanlık tarihinin en önemli kanun koyucuları arasında, yağlı boya tablosuyla yer alan,Kanuni Sultan Süleyman'da benim gibi Pazarkapılıdır.
Hemşerimiz Kanunî Sultan Süleyman, Pazarkapı mahallemizde doğmuş , büyümüş, tarih kokan sokaklarında yetişmiştir.
Kim ne derse desin tarih kitaplarında ne yazarsa yazsın,
Muhteşem Kanunî Sultan Süleyman tabiri caizse bizim mahallenin, pazarkapının uşağıdır.
(Pazarkapıdaki Tulumbamızın sembolük resmi)
Bu konuyla alakalı bildiklerimizi İlgili yerlere defalarca anlatmaktan, aynı zamanda gözle görülen önemli tarihi belgelerle izah etmekten, artık yorulduk.
Anlatmaktan, söylemekten dilimizde tüy bitti.
Ortahisar daki kanuninin evi sembolik bir evdir. Kanuninin yaşadığı asıl evin olduğu boş arsa hoca Halil camiinin tam karşısındaki çeşmenin arkasındadır. Günümüzde de maalesef otopark olarak kullanılmaktadır.
Alışverişin merkezi olan kadınlar pazarının eski salaş hali bence çok daha güzeldi. Eskidi artık ihtiyaca cevap veremiyor, eskisini yıkalım yenisini, daha modernini yapalım dediniz buraya kadar tamam diyelim.
(Günümüzdeki kadınlar pazarının yan tarafında çıplak gözle görebileceğiniz Hadrian limanı kalıntıları)
Yıktınız ve altından dörtbin yıllık kalıntılarıyla ( belkide Trabzon'un makus talihini değiştirecek, on binlerce turistin yurt dışından gelip merakla gezeceği) Hadrian limanı çıkınca
neden üstünü betonlarla kapatarak bu ucube binayı diktiniz kardeşim.
Yazık çok yazık !!!
Dört bin yıl sonra elimize geçen bu şansı iyi kullanabilmiş olsaydık ve kültür festivalini dört bin yıllık tarihi olan Hadrian limanının içerisinde yapabilseydik neler olurdu neler !!!
Dünya Trabzon'a akardı arkadaşlar Trabzon'a.
(Pazarkapıdaki en önemli lezzet duraklarından birincisi Rüştü'nün fırını)
Ahhh pazarkapı ahhhh !!!
Çığlık atmak istiyorum senin için,
Becerebilsem atacağım.
Ama haykırmam için önce soluk almam gerek.
Senin için karar vericiler, ben istedim böyle olacak deyip sırf dostlar alışverişte görsün diye iş yapıp, kıymetini bilmeyenler, bugün yoklar !!! ama bizler her zamanki gibi burada senin yanıbaşındayız.
(Pazarkapıdaki Ortahisar belediyesinin hemen yanı başındaki Molla siyah camiisi)
Ömrümüzün sonuna kadar da seni korumaya ve anlatmaya devam edeceğiz.
Seninle birlikte en güzel günlerimiz, henüz yaşamadıklarımız.
Ve sana söylemek istediğim en güzel söz, henüz söylememiş olduğum sözdür
PAZARKAPI.
Kalın sağlıcakla...